Sınava Hazırlık Döneminde Odaklanma Sorunu

Son yıllarda beynimizin nasıl iş gördüğüne dair birçok araştırma yapılmaktadır. Nasıl odaklandığımız da tabi ki araştırmaların bir yönünü oluşturmakta. “Dikkatimizi nasıl toparlıyoruz? Bu sırada beynimizde neler oluyor? ve Dikkatimiz nasıl oluyor da dağılıyor?” üstüne yapılan araştırmalar önemlidir. Çünkü sınava giren birey için yaşı ne olur ise olsun “odaklanma” mücadele alanlarından biridir. Fikir edinmek yolunuzu aydınlatabilir.

Odaklanarak çalışmak

19. yüzyılda psikolog William James “Dikkatimiz dağıldığında tekrar dikkatimizi odaklayabilmenin irademizin gücünü gösterdiğini” ileri sürer. William James’e göre eğer dikkatimiz dağılıyor ise gürültülü ortam gibi çevreden gelen bir dikkat dağıtan uyarandan daha çok kendi beynimizin içinde gevezelik eden iç-sesler yüzünden oluşmaktadır. William James beynimizin boşta kaldığı zaman kendi kendine bir hikâye anlatma alışkanlığı olduğunu ileri sürer. Bu hikâyeler genellikle “kim olduğumuza dair” yani kendimizi tanımlamaya dair hikâyelerdir. Kısacası kendi kendimize kim olduğumuzu anlatıp durmaktayız.

Günümüzün ünlü İtalyan beyin bilimcilerinden Antonio Damasio‘ın yaptığı araştırmalar sonucunda psikolog William James’in öngörüsünü doğrulayacak sonuçlar bulmuştur. Beyinin neo-kortex (yeni gelişen beyin kabuğu) denen parçasında bir bölge (Medial frontal lob) bu kendimizin otobiografik hikâyesini anlatan bölümü olarak tespid edilmiştir.

Pekâlâ, bunun odaklanmamız ile alakası nedir? dediğinizi duyar gibiyim. Beynimizin bu parçası akıl dağınıklığımızdan sorumludur. Ne zaman rutin bir iş yapmaya dalalım beynin bu parçası (MPFC) hemen devreye girerek yazdığı hikâyeleri bize okumaya başlar. Bu hikayelere dikkatimiz kaydığı andan itibaren gözlerimiz dalgın bir şekilde okuduğumuz sayfada gezinir. Genelde MPFC sosyal ilişkilerimiz sırasında duyduğumuz kaygılar, bir sonraki karşılaşmada nasıl davranacağımıza dair planlar, bir kadın için akşam yapılacak yemek, ödenecek fatura, tamamlanmamış ödevlerimiz gibi listeler ile meşgul olmaktadır.

Aynı zamanda beynimizin bu parçası insanoğlunun evrimsel sıçrama yapmasını sağlayan parçasıdır. Planlar yapar, işleri sınıflandırır, akılda tutar ve yapılıp yapılmadıklarını kontrol eder, kimliğimizi oluşturur. Ama aklımızı dağıtıp durur.

Antonio Damasio , MPFC bölgesinin hemen komşuluğunda bu bölgeyi durduran ikinci bir bölge keşfetmiştir. Bu ikinci bölge (Lateral frontal lob) dikkatimizi seçerek bir işe, nesneye, konuşmaya yönlendirmemizi sağlamaktadır. O anda yapmakta olduğumuz işe odaklanmamızı sağlamaktadır. Bu parçamız, an be an değişen hayat içinde, olası seçenekler içinden kendisi için en doğru olduğunu hissettiği seçimi yaparken ve hayata dökerken kullandığımız dikkat türüdür. Fakat beynimizin bu parçası uzun süreli plan yapamaz. Gelecek için hazırlık yapmaz.

Dikkatimizin o an için bu iki parçadan ( MPFC X LPFC ) hangisinin elinde olacağını ne belirler? Sorusuna cevap vermeye çalışacağım. Yaptığımız iş bizim beynimizin enerji harcamasına gerek olmayan rutin bir iş ise MPFC (akıl dağınıklığı yapan bölge) etkin olurken yaptığımız iş çabalamamız gereken bir iş ise LPFC (seçici dikkat) harekete geçmektedir. Bu iki devreden hangisi dikkatimizi kendisine çeker ise aynı zamanda diğerini ketler. Aslında dikkatimiz bir MPFC ten LPFC e doğru salınım içinde olmaya eğilimlidir.

Ancak içinde olduğumuz durumu çözebilmek için anda dikkatimizin beynimizin hangi parçasının elinde olduğunu görmemizi gerekir. Beyin bilimcilere göre bütüncül bir bakış ile dikkatimizi yönetebiliriz. Antoniao Damasio bütüncül bakış için üçüncü bir konum tanımlar. Yerleşimi yine aklımızı dağıtan parçası içinde olan ama farklı bir işleyişe sahip bölümüdür. Tam olarak yaptığına bir örnek üstünden anlatırsam “Şuanda matematik test sorularına bakıyorum. 3. Soruda zorlandım. Aklım sabah arkadaşımla aramda geçen konuya doğru kaydı. Şimdi içimde sabah olan olaylarda ben ne kadar haklıydım? Tekrar gözden geçiriyorum ve 4. Soruya boş gözler ile bakmaktayım.” Diyen içinde olduğumuz durumda kendimizi gözetleyen meta-biliş bölgesindedir.

Öyleyse dikkatimiz dağıldı diye kendimize kızmak yerine onu toparlamaya çalışmamız gerekir. Bu bölgelerden biri çalışınca diğeri ketlenir demiştim. Ve aralarında sarkaç da ki gibi bir salınım olduğundan bahsetmiştim. İyi bir şekilde organize edilmiş zaman ayarı ile beynimizin her iki parçasının ihtiyaçlarını da karşılayabiliriz. Yeter ki o anda neye ihtiyacımız olduğunu fark edecek bir meta-bakış açımız olsun.


Gelecek için kaygı duyup sıyrılmak isteyen 19-26 yaş aralığında olan ve “Hayatımdan ne bekliyorum? Hayatımdan ne istiyorum?” sorularına doğru bir cevap arayan herkese açıktır. Grup çalışması öncesinde bireysel görüşmeler ile çalışmaya uygunluk açısından değerlendirme yapılacaktır.

Geleceğe dair kaygı duygusundan sıyrılıp harekete geçmek isteyen 19-26 yaş aralığında olan herkese açık “Hayatımı İnşa Ediyorum” psikodrama grup çalışmalarımız başlıyor. Psikodramatist İnci hanım ile birlikte “Hayatımdan ne bekliyorum? Ne istiyorum?” sorularına cevap bulmanızda ve doğru adımlar ile hayatınıza geçirmenizde size destek olacak grup çalışması hazırladık. Hepinizi bekliyoruz.

Privacy Settings
We use cookies to enhance your experience while using our website. If you are using our Services via a browser you can restrict, block or remove cookies through your web browser settings. We also use content and scripts from third parties that may use tracking technologies. You can selectively provide your consent below to allow such third party embeds. For complete information about the cookies we use, data we collect and how we process them, please check our Privacy Policy
Youtube
Consent to display content from Youtube
Vimeo
Consent to display content from Vimeo
Google Maps
Consent to display content from Google